Στα Θυμιανά της Χίου αναβιώνει το έθιμο της «Μόστρας», που διαρκεί δύο ημέρες, από το βράδυ της Παρασκευής της Τυροφάγου μέχρι και το πρωί της Κυριακής της Τυρινής.
Σύμφωνα με τους ντόπιους από εκεί βγήκε και η έκφραση «την Παρασκευή την ανεβάζουμε και την Κυριακή την κατεβάζουμε».
Οι ρίζες του εθίμου βρίσκονται στην εποχή του Μεσαίωνα, με τους νεαρούς, το βράδυ της Παρασκευής, να φοράνε παλιά ρούχα, γυναικεία ή αντρικά, να καλύπτουν το πρόσωπό τους με αυτοσχέδιες μάσκες (μουτσουναριές)και να κάνουν διάφορα σκετς σκορπώντας το γέλιο στους δρόμους του νησιού.
Την Κυριακή πηγαίνουν όλοι στα εξωκλήσια του Αγίου Ιωάννη και του Αγίου Δημητρίου και εκκλησιάζονται και στην συνέχεια κατευθύνονται στο νεκροταφείο του χωριού με την συνοδεία οργάνων. Τελικός προορισμός είναι η κεντρική πλατεία του χωριού, όπου χορεύουν το ταλίμι. χορός που αναπαριστά τις μάχες των Χιωτών με τους πειρατές.
Το έθιμο κορυφώνεται στην εκκλησία του Αγίου Ευστρατίου, όπου κρεμούν στα κάγκελα του ναού Χιώτικα λάβαρα και σημαίες.
πηγή :yousouroum.gr
διαβάστε και μία καταπληκτική ξενάγηση στο έθιμο της "Μόστρας" από το http://simadiatouaigaiou.wordpress.com
Οι υπερασπιστές της πόλης με τα λάβαρα έτοιμοι για την επίθεση.
To έθιμο της Μόστρας έχει ρίζες βαθιές στα χρόνια του Μεσαίωνα όταν οι πειρατές λυμαίνονταν το Αιγαίο πέλαγος. Ο μύθος λέει, ότι μιά Τύρινη Κυριακή όταν διασκέδαζαν οι Θυμιανούσοι στο χωριό τους – που βρίσκεται κοντά στη πόλη της Χίου – βγήκαν στις γειτονικές ακτές πειρατές. Την άφιξή τους πληροφορήθηκαν από τους βιγλάτορες και καθώς ήταν ξαναμμένοι από το γλέντι, αλλά και επειδή είχαν κουρασθεί από τις συχνές πειρατικές επιδρομές αποφάσισαν να τους αντιμετωπίσουν πάραυθα.
Με αλαλαγμούς επιτίθενται κατά των πειρατών.
Ξεκινούν απο τα Θυμιανά και προχωρώντας συναντήθηκαν στη διαδρομή με τους επιδρομείς, όπου έγινε σκληρή μάχη. Οι Θυμιανούσοι βγήκαν νικητές και ενθουσιασμένοι καθώς ήταν, κρέμασαν δηλαδή μόστραραν τους πειρατές στην πλατεία του χωριού. Την επόμενη χρονιά για να μην ξεχαστεί το κατόρθωμα, έκαναν την αναπαράσταση του γεγονότος και έτσι γεννήθηκε η Μόστρα.
Ο μεγαλοπρεπής ναός του Αγίου Ευσταθίου με το πανέμορφο βοτσαλωτό
Αυτή ήταν η ιστορία της Μόστρας και μ’ αυτά τα δεδομένα Κυριακή πρωί φθάσαμε στα Θυμιανά γιά να διαπιστώσουμε πώς ακριβώς γιορτάζεται το έθιμο. Eννιά η ώρα το χωριό – που βγάζει την δίχρωμη κόκκινη θυμιανούσικη πέτρα με την οποία έχει κτιστεί όλος ο Κάμπος και τα ωραιότερα κτίρια της Χίου – ήταν έρημο και μας υποδέχθηκε ο επιβλητικός ναός του Αγιου Ευσταθίου.
Η Βικτωρία, η Μαρία και οι Άννα ντυμένες χανούμισσες πλάι στον υπαίθριο παστελά
Εκείνη τη στιγμή άρχισαν να καταφθάνουν οι πρώτοι παστελάδες και να παίρνουν θέση σε επίκαιρα σημείο του δρόμου, που παρέμενε όμως ανησυχητικά άδειος. Δοθηκε η ευκαιρία να κάνουμε την γνωριμία με την οικογένεια Μ.Πρωάκη. Τέσσερεις γενιές παστελάς μας εξιστόρησε τον ρόλο των παστελάδων στα πανηγύρια. Δεν υπήρχε άνθρωπος στα πανηγύρια που να μην αγοράσει χειροποίητο παστέλι γιά όλη την οικογένεια.
Παστέλια με σουσάμι, φυστίκι Αιγίνης, αμύγδαλό αλλά και οι τοπικές ντάβλες και οι κασκαμπούκες.
Σιγά-σιγά άρχισαν να φαίνονται οι πρώτοι καρναβαλιστές από όπου πήραμε τις πρώτες πληροφορίες για τις τελευταίες προετοιμάσιες, που βρίσκονταν τα άρματα του Καρνάβαλου και που οι πρωταγωνιστές της Μόστρας.
Στο χωριό που όπως ελέχθη και πριν, ο πρώτος πλουτοπαραγωγικός πόρος του, είναι η περίφημη θυμιανούσικη πέτρα. Οι τρεις κατηγορίες εργατών της πέτρας, ήσαν οι πετροκόποι (που δουλεύαν στα νταμάρια), οι πελεκητάδες (αυτοί που πελεκούσαν και τετραγώνιζαν την πέτρα) και οι κτιστάδες. Συσπειρωμένοι στα ισχυρά τους σινάφια τιμούσαν τους αγίους τους .
Η αγωνία των πειρατών.
Στον Αγιο Δημήτρη, εκκλησία στις άκρες του χωριού συνάντησα τους μαχητές με τις στολές και τα σπαθιά όπου μετά τη Θεία Λειτουργία, έφαγαν κάτι ελαφρό και ήπιαν για να προετοιμασθούν για τη μάχη. Δεν ξέχασαν να περάσουν από το νεκροταφείο και να χαιρετήσουν τους προγόνους. Από εκεί πήραν τον κατήφορο για να συναντήσουν τους πειρατές.
Τα πειρατόπαιδα νιώθουν περικυκλωμένα
Το ένδιαφέρον σ’ αυτές τις μάχες είναι, ότι δεν γίνονται μόνο στην κεντρική πλατεία όπου συγκεντώνεται ο κόσμος, για να δει το θέαμα, αλλά διάσπαρτα στις γειτονιές. Οι μικροί πολεμιστές μάχονται με αυτοσχέδια ξύλινα σπαθιά, οι μεγαλύτεροι με σιδερένια και οι άνδρες με κανονικά σπαθιά.
Οι εχθροπραξίες κλιμακώνονται
Στην αρχή η μάχη γίνεται ένας εναντίον ενός και μετά οι αντίπαλες όμάδες δημιουργούν δυό κύκλους εφαπτόμενους που γυρίζουν αντίστροφα και στο σημείο επαφής μάχεται ο ένας με τον απεναντί του, και μετά ο επομενος με την αντίστοιχο του απο τον απέναντι κύκλο. Εξαιρετική χορογραφία του χορού που λέγεται ταλίμι.
Οι Χιώτισσες δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν απο τις Βενετσιάνες...
Ο υπογράφων, ζηλέψας τον ρόλο του πολεμικού ανταποκριτή κάποια στιγμή πλησίασα πολύ το πεδίο των μαχών και μετά βίας γλύτωσα το μάτι μου απο μιά αδέξια σπαθιά που πέρασε μόλις πέντε πόντους από το μάτι μου…
Ο πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Θυμιανών ανοίγει την παράλαση.
Οταν φθάσαμε στην πλατεία συνέβαινε το αδιαχώρητο, με τη φιλαρμονική μπάντα του ενιαίου πιά δήμου να παιανίζει και τους επισήμους (δήμαρχος, περιφεριάρχης, βουλευτές και άλλοι) να βρίσκονται καθισμένοι στην εξέδρα.
Μετά την ολοκλήρωση του χορού των υπερασπιστών της πόλης με τους πειρατές παρέλασαν τα άρματα του Καρνάβαλου. Απο ότι είχα τη χαρά να γνωρίσω την ψυχή του γλεντιού, τον πρόεδρο του πολιτιστικού συλλόγου Κυριάκο Φρεζούλη, και να μάθω ότι το ενδιαφέρον της εκδήλωσης δεν περιορίζεται μόνο στις ημέρες των παρέλασης.
Επιστροφή στη λίθινη εποχή
Από την είσοδο κάθε νέας χρονιάς τα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου με τους εκατόν είκοσι περίπου μαθητές – επι δυό περίπου μήνες – προετοιμάζουν το Καρνάβαλο. Βρίσκουν τα θέματα – να είναι επίκαιρα και εύστοχα – και αρχίζουν την κατασκευή των αρμάτων και των θεματικών φορεσιών. Μαραγκοί, σιδεράδες, απλοί εργάτες, όλοι μαζί εθελοντικά, δουλεύουν με κέφι και χαρά για να την κατασκευή των αρμάτων ενώ γυναίκες στις ραπτομηχανές τους ράβουν τις φορεσιές των καρναβαλιστών.
Κάθε τάξη του σχολείου ντύνεται ένα θέμα γύρω από ένα άρμα. Ετσι τα παιδιά του Νηπιαγωγείου παρέλασαν με θέμα την Μεσόγειο και σύνθημα την “Την Μεσόγειο την αγαπάμε και ζωντανή την κρατάμε”. Τα αμέσως μεγαλύτερα είχαν ντυθεί Κινεζάκια γύρω από το επιβλητικό άρμα ενός Κινέζου.
Το άρμα του Πήτερ Παν για τη “χώρα που ποτέ, δεν θα δει άσπρη μέρα” και το εντυπωσιακό ξύλινο ιστιοφόρο καράβι του κάπεταν Κουκ ξεσήκωσε τα πλήθη, ενώ το άρμα με τον Πάγκαλο – που φαντάζομαι θα είχε την τιμητική του σ’ όλη την Ελλάδα – “Μαζί τα φάγαμε… αλλά ποιός πληρώνει…” έκαμε πολλούς να γελάσουν πικρά.
Ελπίδες για τη ανάκαμψη της οικονομίας – λόγω της καινοτόμου ιδέας -, αλλά και ρίγη συγκινήσεως σκόρπισε η πατέντα του Αϊνσταίν, η λεγόμενη “Ψωλομανιβέλα” όπου διά της κινήσεως μιάς μανιβέλας, το βαρβάτο πέος – φαντάζομαι ότι θα υπονοεί τα υπόλοιπα μετρα του ΔΝΤ – θα ανεβοκατεβαίνει ρυθμικά και δίνει την σχετική απόλαυση εις το δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό.
Το ερωτικό και το φαλλικό σκέλος των Απόκρεω αναμένουμε να το δούμε και στην γιορτή του Νεκρού ατον Αγιο Γεώργιο τον Συκούση την Καθαρά Δευτέρα.
Το κεφαλοδέσιμο της Δέσποινας απο την Καλαμωτή χρειάστηκε πέντε μέτρα ύφασμα.
Μετά την παρέλαση των αρμάτων ο κόσμος μαζεύτηκε στη κεντρική πλατεία όπου ξεκίνησε το φαγοπότι, το γλέντι και όπου χόρεψαν όχι μόνο τα χορευτικά συγκροτήματα με τις παραδοσιακές στολές αλλά και οι κάτοικοι μαζί με τους επισκέπτες.
Παρ’ ότι ο καιρός χάλαγε σιγά-σιγά, ο κόσμος έφαγε, ήπιε, διασκέδασε χορεύοντας, χάρηκε με την ικανότητα του να αυτοσαρκάζεται – από τα λίγα πιά πράγματα που μας απομένουν να κάμουμε ανέξοδα – και εκτονωμένος αλλά και χαρούμενος γιατί το πνεύμα και και το σώμα της κοινότητας ήταν εκεί, ενωμένο και δυνατό, ανεχώρησε για τα σπίτια του και για την επερχόμενη παρατεταμένη Σαρακοστή…
Επιστροφή στο"νησί" "Πείνα Λόρδα"
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το καταπληκτικό αυτό έθιμο μπείτε στο www.mostra.20m.com
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου